1. Έναρξη στερεών τροφών
Η εισαγωγή στερεών τροφών είναι η στιγμή εκείνη κατά την οποία οι γονείς αρχίζουν σταδιακά να προσφέρουν στο παιδί άλλες τροφές, εκτός από το μητρικό ή το βρεφικό γάλα.
Πότε μπορώ να αρχίσω στερεές τροφές;
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά να θηλάζουν αποκλειστικά τα μωρά στους πρώτους 6 μήνες της ζωής.Δεν ενδείκνυται ιατρικά να ξεκινήσουν οι στερεές τροφές πριν τους 4 μήνες. Μεταξύ 4 και 6 μηνών, δεν απαγορεύεται να αρχίσουν οι στερεές τροφές. Τα μωρά μπορούν να λάβουν στερεά τροφή όταν:
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά να θηλάζουν αποκλειστικά τα μωρά στους πρώτους 6 μήνες της ζωής.Δεν ενδείκνυται ιατρικά να ξεκινήσουν οι στερεές τροφές πριν τους 4 μήνες. Μεταξύ 4 και 6 μηνών, δεν απαγορεύεται να αρχίσουν οι στερεές τροφές. Τα μωρά μπορούν να λάβουν στερεά τροφή όταν:
- Έχει ωριμάσει το έντερό τους στην πέψη και απορρόφηση θρεπτικών στοιχείων (οπωσδήποτε μετά τους 4 μήνες)
- Έχουν τουλάχιστον διπλασιάσει το βάρος τους από τη γέννηση
- Μπορούν να κρατήσουν όρθιο το κεφάλι τους και να κάτσουν με υποστήριξη
- Μπορούν να συντονίσουν τη μάσηση και την κατάποση
- Μπορούν να κινήσουν τη γλώσσα τους πίσω-μπρος, δεξιά-αριστερά και άρα δέχονται την τροφή που τους δίνετε με το κουταλάκι και δεν τη βγάζουν βίαια με τη γλώσσα
- Προσπαθούν και καταφέρνουν να πιάσουν διάφορα αντικείμενα
- Δε φαίνονται απόλυτα ευχαριστημένα μόνο με το γάλα
- Διεγείρονται από τη μυρωδιά ή την όψη των φαγητών στο τραπέζι
- Σε ορισμένα μωρά (νευρολογικά προβλήματα, εντέρου, γαστρεντερίτιδες, αλλεργιες) ο παιδίατρος θα συστήσει η εισαγωγή στερεών τροφών να γίνει αργότερα
Ο σωστός χρόνος απογαλακτισμού πρέπει να καθοριστεί με τη βοήθεια του γιατρού σας, ο οποίος μπορεί να αξιολογήσει καλύτερα την πρόοδο και τις ανάγκες του μωρού σας.
Με ποιες τροφές μπορώ να ξεκινήσω;
Σύμφωνα με τις νεότερες συστάσεις του ΠΟΥ, και το επικαιρομένο πρόγραμμα του γιατρού Παπαβέντση, ξεκινάμε με λαχανικά και κρέας γιατί είναι τα τρόφιμα με τις μεγαλύτερες περιεκτικότητες σε μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Μαγειρικό αλάτι μπορεί να προστεθεί μετά τους 12-18 μήνες. Άλλα μπαχαρικά μετά τους 9 μήνες. Αποφύγετε ζάχαρη και γλυκαντικές ουσίες. Μη δίνετε μέλι σε μωρό κάτω των 12 μηνών – μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση.
Σύμφωνα με τις νεότερες συστάσεις του ΠΟΥ, και το επικαιρομένο πρόγραμμα του γιατρού Παπαβέντση, ξεκινάμε με λαχανικά και κρέας γιατί είναι τα τρόφιμα με τις μεγαλύτερες περιεκτικότητες σε μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Μαγειρικό αλάτι μπορεί να προστεθεί μετά τους 12-18 μήνες. Άλλα μπαχαρικά μετά τους 9 μήνες. Αποφύγετε ζάχαρη και γλυκαντικές ουσίες. Μη δίνετε μέλι σε μωρό κάτω των 12 μηνών – μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση.
Πόσο γάλα πρέπει να πίνει το παιδί μου;
Η εισαγωγή τροφών απογαλακτισμού δεν σημαίνει την πλήρη απομάκρυνση του γάλακτος από τη διατροφή του μωρού σας. Αντίθετα, το μητρικό γάλα ή κάποιο βρεφικό γάλα συνέχειας (No 2), σχεδιασμένο ειδικά για να ικανοποιεί τις θρεπτικές ανάγκες των μεγαλύτερων μωρών, θα πρέπει να παραμείνει η κύρια πηγή θρέψης κατά το πρώτο έτος της ζωής του μωρού. Σα γενικός κανόνας, η ποσότητα γάλακτος δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 1 λίτρο την ημέρα το πρώτο εξάμηνο. Μεταξύ 6-12 μηνών είναι συνήθως 500-700ml/ μέρα, μεταξύ 12-18 μηνών 400-600ml/μέρα και >18 μηνών 300-500ml/μέρα.
Η εισαγωγή τροφών απογαλακτισμού δεν σημαίνει την πλήρη απομάκρυνση του γάλακτος από τη διατροφή του μωρού σας. Αντίθετα, το μητρικό γάλα ή κάποιο βρεφικό γάλα συνέχειας (No 2), σχεδιασμένο ειδικά για να ικανοποιεί τις θρεπτικές ανάγκες των μεγαλύτερων μωρών, θα πρέπει να παραμείνει η κύρια πηγή θρέψης κατά το πρώτο έτος της ζωής του μωρού. Σα γενικός κανόνας, η ποσότητα γάλακτος δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 1 λίτρο την ημέρα το πρώτο εξάμηνο. Μεταξύ 6-12 μηνών είναι συνήθως 500-700ml/ μέρα, μεταξύ 12-18 μηνών 400-600ml/μέρα και >18 μηνών 300-500ml/μέρα.
Πόσο νερό πρέπει να πίνει το παιδί μου;
Το μωρό που ξεκινάει στερεές τροφές συχνά χρειάζεται να πίνει και αρκετό νερό. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα το καλοκαίρι. Αφήστε το μωρό να καθορίσει πόσο.
Με ποιον τρόπο ξεκινάω παιδικές τροφές;
Ο απογαλακτισμός απαιτεί αρκετή υπομονή από μέρους σας, εξάσκηση του μωρού σας και σημαίνει πολλές νέες γνώσεις και για τους δύο. Στην αρχή οι τροφές πρέπει να είναι καλά αλεσμένες. Μπορείτε να διατηρείτε κυβάκια π.χ. αλεσμένου καρότου στην κατάψυξη. Όσο περνάει ο καιρός δοκιμάζετε πιο σκληρή υφή. Μετά τους 9-10 μήνες μπορείτε να δίνετε μικρά, μαλακά κομματάκια. Δίνετε κάθε νέα τροφή σιγά-σιγά, μία κάθε 3-5 μέρες. Αν το μωρό δεν την παίρνει, αποσύρετέ την για 1-2 βδομάδες κι έπειτα ξαναδοκιμάστε.
Αρχικά δίνετε μία γεύση τη φορά. Όταν δεχτεί αρκετές, μπορείτε να αναμειγνύετε γεύσεις. Προσθέστε λίγες σταγόνες ελαιόλαδο άφοβα! Οι έτοιμες παιδικές τροφές του εμπορίου είναι γενικά ασφαλείς. Προτιμήστε ωστόσο φρέσκο φαγητό αντί για επεξεργασμένο, εμπλουτισμένο, τροποποιημένο, βιομηχανοποιημένο ή ο,τιδήποτε άλλο.
Διαβάστε προσεκτικά τις οδηγίες και τα συστατικά – προσοχή μην έχουν πολλή ζάχαρη, αλάτι ή συντηρητικά! Να θυμάστε πως ό,τι του φτιάχνετε μόνοι σας χρησιμοποιώντας αγνά υλικά είναι πάντα καλύτερο! Ο στόχος είναι το παιδί σε ηλικία 12-15 μηνών να μπορεί και να θέλει να φάει από όλα τα φαγητά του τραπεζιού σας! Η μετάβαση στις στερεές τροφές σημαίνει και το τέλος της αποστείρωσης. Απαιτείται απλώς καλός καθαρισμός των σκευών.
Ο στόχος: ημερήσιο πρόγραμμα διατροφής
Μέσα από μια σταδιακή διαδικασία χωρίς πίεση, ο στόχος για το παιδί είναι κάποια στιγμή να τρώει:
Πρωί: Γάλα
10-11πμ: Γεύμα/ κρέμα
1-3μμ: Γεύμα/ κρέμα
5-6μμ: Γεύμα/ κρέμα
Βράδυ: Γάλα
Μπορεί μετά το μεσημεριανό του να χρειαστεί λίγο γάλα. Σε αυτήν την περίπτωση η απογευματινή του κρεμούλα μπορεί να δοθεί λίγο πιο αργά πχ 7-8μμ.
Το παιδί που θηλάζει έχει ελεύθερη πρόσβαση στο στήθος και δε χρειάζεται κανένας δικός μας προγραμματισμός ως προς τις φορές που το ζητάει, μέρα ή νύχτα.
Στην αρχή, αντικαθιστούμε το θηλασμό/ γεύμα γάλακτος στις 10πμ με γεύμα/κρέμα.
Πώς; Τις πρώτες φορές, προσφέρετε λίγες κουταλίτσες από την καινούργια γεύση, έχετε όμως έτοιμο και το γάλα του (ή θηλάστε) για παν ενδεχόμενο. Τις επόμενες ημέρες προσπαθήστε μεγαλύτερες ποσότητες φαγητού και λιγότερο γάλα.
Αν όλα πάνε καλά, μετά από μερικές εβδομάδες ή μήνα αντικαθιστούμε και δεύτερο γάλα με γεύμα. Τελικά, 1-2 μήνες συνήθως από την αρχή του απογαλακτισμού, φτάνουμε στο παραπάνω πρόγραμμα. Δώστε πρώιμα στο μωρό ένα κουταλάκι στο χέρι για να παίζει και να εξοικιώνεται!
Αν όλα πάνε καλά, μετά από μερικές εβδομάδες ή μήνα αντικαθιστούμε και δεύτερο γάλα με γεύμα. Τελικά, 1-2 μήνες συνήθως από την αρχή του απογαλακτισμού, φτάνουμε στο παραπάνω πρόγραμμα. Δώστε πρώιμα στο μωρό ένα κουταλάκι στο χέρι για να παίζει και να εξοικιώνεται!
Τι δεν πρέπει να κάνω;
Η πρόωρη προσφορά στερεών τροφών σε ένα βρέφος που δεν τις θέλει ή δεν μπορεί να τις πέψει μπορεί να οδηγήσει σε δυσάρεστες εμπειρίες κατά το τάισμα, τόσο για το γονέα όσο και για το μωρό. Εάν το παιδί σας κλαίει συχνά ή αποστρέφει το πρόσωπο όταν του προσφέρετε τροφή, αυτό πιθανόν να δείχνει ότι δεν είναι ακόμη έτοιμο. Δεν πρέπει ποτέ να απογαλακτίσετε το παιδί σας πρόωρα ή βεβιασμένα. Περιμένετε μία ή δύο εβδομάδες και ξαναδοκιμάστε. Στην ηλικία των 6 μηνών, το μητρικό ή το βρεφικό γάλα πιθανότατα δεν θα καλύπτει τις θρεπτικές ανάγκες του μωρού σας.
Για να καλύψετε τις αυξημένες θρεπτικές ανάγκες, θα πρέπει να αρχίσετε να προσθέτετε περισσότερες τροφές στη δίαιτα του μωρού σας. Αν καθυστερήσετε, μπορούν να προκύψουν προβλήματα αύξησης ή αναιμίας στο μωρό σας. Εάν περιμένετε να περάσει η ηλικία των 6 μηνών, το μωρό σας πιθανόν να μη δεχτεί τις στερεές τροφές τόσο εύκολα. Αν συνηθίσει υπερβολικά στα αλεσμένα, μπορεί να έχει προβλήματα διατροφής στην προσχολική ηλικία.
Ο απογαλακτισμός πρέπει να αρχίσει σε κάποια περίοδο κατά την οποία το μωρό σας είναι υγιές και χαρούμενο. Εάν το παιδί σας είναι άρρωστο ή εκνευρισμένο, π.χ. λόγω οδοντοφυΐας, ίωσης, ο απογαλακτισμός θα πρέπει να αναβληθεί. Έιναι φυσιολογικό όταν το παιδί σας είναι άρρωστο να πηγαίνει ‘πίσω’ και να προτιμά αποκλειστικά το γάλα.
Η πρόωρη προσφορά στερεών τροφών σε ένα βρέφος που δεν τις θέλει ή δεν μπορεί να τις πέψει μπορεί να οδηγήσει σε δυσάρεστες εμπειρίες κατά το τάισμα, τόσο για το γονέα όσο και για το μωρό. Εάν το παιδί σας κλαίει συχνά ή αποστρέφει το πρόσωπο όταν του προσφέρετε τροφή, αυτό πιθανόν να δείχνει ότι δεν είναι ακόμη έτοιμο. Δεν πρέπει ποτέ να απογαλακτίσετε το παιδί σας πρόωρα ή βεβιασμένα. Περιμένετε μία ή δύο εβδομάδες και ξαναδοκιμάστε. Στην ηλικία των 6 μηνών, το μητρικό ή το βρεφικό γάλα πιθανότατα δεν θα καλύπτει τις θρεπτικές ανάγκες του μωρού σας.
Για να καλύψετε τις αυξημένες θρεπτικές ανάγκες, θα πρέπει να αρχίσετε να προσθέτετε περισσότερες τροφές στη δίαιτα του μωρού σας. Αν καθυστερήσετε, μπορούν να προκύψουν προβλήματα αύξησης ή αναιμίας στο μωρό σας. Εάν περιμένετε να περάσει η ηλικία των 6 μηνών, το μωρό σας πιθανόν να μη δεχτεί τις στερεές τροφές τόσο εύκολα. Αν συνηθίσει υπερβολικά στα αλεσμένα, μπορεί να έχει προβλήματα διατροφής στην προσχολική ηλικία.
Ο απογαλακτισμός πρέπει να αρχίσει σε κάποια περίοδο κατά την οποία το μωρό σας είναι υγιές και χαρούμενο. Εάν το παιδί σας είναι άρρωστο ή εκνευρισμένο, π.χ. λόγω οδοντοφυΐας, ίωσης, ο απογαλακτισμός θα πρέπει να αναβληθεί. Έιναι φυσιολογικό όταν το παιδί σας είναι άρρωστο να πηγαίνει ‘πίσω’ και να προτιμά αποκλειστικά το γάλα.
Στέλιος Παπαβέντσης Παιδίατρος MRCPCH DCH IBCLC
http://pediatros-thes.gr/for-parents/diatrofi/
Ενδεικτικό σχέδιο εισαγωγής στερεών τροφών
Ενδεικτικό πρόγραμμα εισαγωγής στερεών τροφών από τον 7ο μήνα (6-7 μηνών)
Επικαιροποιημένο το ενδεικτικό μας πρόγραμμα εισαγωγής στερεών τροφών. Οι κυριότερες αλλαγές:
- Ξεκινάμε με λαχανικά και κρέας, γιατί είναι τα τρόφιμα με τις μεγαλύτερες περιεκτικότητες σε μέταλλα και ιχνοστοιχεία
- Μεγαλύτερη εξατομίκευση και έμφαση στον θηλασμό
| 1η εβδομάδα | 1ο γεύμα 10-11πμ | 2ο γεύμα 2-3μμ | 3ο γεύμα 6-7μμ |
| ΔΕΥΤΕΡΑ | Λαχανικό 1 (1) | ||
| ΤΡΙΤΗ | Λαχανικό 1 | ||
| ΤΕΤΑΡΤΗ | + Λαχανικό 2 | ||
| ΠΕΜΠΤΗ | + Λαχανικό 2 | ||
| ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ | + μοσχαρίσιο κρέας | ||
| ΣΑΒΒΑΤΟ | + μοσχαρίσιο κρέας | ||
| ΚΥΡΙΑΚΗ | + Λαχανικό 3 | ||
| 2η εβδομάδα | |||
| ΔΕΥΤΕΡΑ | Λαχανικό 3 | ||
| ΤΡΙΤΗ | Φρούτο 1 (3) | Κρεατόσουπα (2) | |
| ΤΕΤΑΡΤΗ | Φρούτο 1 | Λαχανόσουπα (4) | |
| ΠΕΜΠΤΗ | + Φρούτο 2 | Λαχανόσουπα | |
| ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ | Φρούτο 2 | Κρεατόσουπα | |
| ΣΑΒΒΑΤΟ | + Φρούτο 3 | Κρεατόσουπα | |
| ΚΥΡΙΑΚΗ | Φρουτόκρεμα | Λαχανικά + κότα(5) | |
| 3η εβδομάδα | |||
| ΔΕΥΤΕΡΑ | Φρουτόκρεμα | Κρεατόσουπα | |
| ΤΡΙΤΗ | Φρουτόκρεμα | Χορτόσουπα | |
| ΤΕΤΑΡΤΗ | Φρουτόκρεμα | Κρεατόσουπα | |
| ΠΕΜΠΤΗ | Φρουτόκρεμα | + Δημητριακά (6) | |
| ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ | Φρουτόκρεμα | Κρεατοχορτόσουπα | |
| ΣΑΒΒΑΤΟ | Φρουτόκρεμα | Κρεατοχορτόσουπα | |
| ΚΥΡΙΑΚΗ | Φρουτόκρεμα | Κρεατοχορτόσουπα | |
| 4η εβδομάδα | |||
| ΔΕΥΤΕΡΑ | Φρουτόκρεμα | Κρεατοχορτόσουπα | |
| ΤΡΙΤΗ | Φρουτόκρεμα | + Όσπρια (7) | |
| ΤΕΤΑΡΤΗ | Φρουτόκρεμα | Όσπρια | |
| ΠΕΜΠΤΗ | Φρουτόκρεμα | Κοτόσουπα | |
| ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ | Φρουτόκρεμα | Κρεατόσουπα | |
| ΣΑΒΒΑΤΟ | Φρουτόκρεμα | Χορτόσουπα | |
| ΚΥΡΙΑΚΗ | Φρουτόκρεμα | Κρεατόσουπα |
7 – 8 μηνών:
| 1η εβδομάδα | 1ο γεύμα 10-11πμ | 2ο γεύμα 2-3μμ | 3ο γεύμα 6-7μμ |
| ΔΕΥΤΕΡΑ | Φρουτόκρεμα | Κρεατόσουπα | Δημητριακά (6) |
| ΤΡΙΤΗ | Φρουτόκρεμα | Κρεατόσουπα | Δημητριακά |
| ΤΕΤΑΡΤΗ | Φρουτόκρεμα | Χορτόσουπα | Δημητριακά |
| ΠΕΜΠΤΗ | Φρουτόκρεμα | Χορτόσουπα | Δημητριακά |
| ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ | Φρουτόκρεμα | Όσπρια | Δημητριακά |
| ΣΑΒΒΑΤΟ | Φρουτόκρεμα | Κοτόσουπα | Δημητριακά (8) |
| ΚΥΡΙΑΚΗ | Φρουτόκρεμα | Κοτόσουπα | Δημητριακά |
| 2η εβδομάδα | |||
| ΔΕΥΤΕΡΑ | Φρουτόκρεμα | Κρεατόσουπα | Δημητριακά |
| ΤΡΙΤΗ | Φρουτόκρεμα | Κρεατόσουπα | Δημητριακά |
| ΤΕΤΑΡΤΗ | Φρουτόκρεμα | Κοτόσουπα | Δημητριακά |
| ΠΕΜΠΤΗ | Φρουτόκρεμα | Όσπρια | Δημητριακά |
| ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ | Φρουτόκρεμα | Λαχανόσουπα | Δημητριακά |
| ΣΑΒΒΑΤΟ | Φρουτόκρεμα | Λαχανόσουπα | Δημητριακά |
| ΚΥΡΙΑΚΗ | Φρουτόκρεμα | Κρεατόσουπα | Δημητριακά |
| 3η εβδομάδα | |||
| ΔΕΥΤΕΡΑ | Φρουτόκρεμα | Κρεατόσουπα | Δημητριακά |
| ΤΡΙΤΗ | Φρουτόκρεμα | Λαχανόσουπα | Δημητριακά |
| ΤΕΤΑΡΤΗ | Φρουτόκρεμα | Όσπρια | Δημητριακά |
| ΠΕΜΠΤΗ | Φρουτόκρεμα | Λαχανόσουπα | Γιαούρτι (9) |
| ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ | Φρουτόκρεμα | Κοτόσουπα | Δημητριακά |
| ΣΑΒΒΑΤΟ | Φρουτόκρεμα | Κοτόσουπα | Δημητριακά |
| ΚΥΡΙΑΚΗ | Φρουτόκρεμα | Κρεατόσουπα | Γιαούρτι |
| 4η εβδομάδα | |||
| ΔΕΥΤΕΡΑ | Φρουτόκρεμα | Κρεατόσουπα | Δημητριακά |
| ΤΡΙΤΗ | Φρουτόκρεμα | Όσπρια | Δημητριακά |
| ΤΕΤΑΡΤΗ | Φρουτόκρεμα | Λαχανόσουπα | Γιαούρτι |
| ΠΕΜΠΤΗ | Φρουτόκρεμα | Κοτόσουπα | Δημητριακά |
| ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ | Φρουτόκρεμα | Κοτόσουπα | Γιαούρτι |
| ΣΑΒΒΑΤΟ | Φρουτόκρεμα | Κρεατόσουπα | Δημητριακά |
| ΚΥΡΙΑΚΗ | Φρουτόκρεμα (11) | Ψαρόσουπα (10) | Δημητριακά |
Περί τους έξι μήνες της ζωής το βρέφος έχει αυξημένες ανάγκες σε τροφές πλούσιες σε μέταλλα και ιχνοστοιχεία, όπως ο σίδηρος και ο ψευδάργυρος. Είναι σημαντικό η εισαγωγή στερεών τροφών να γίνεται με παράλληλη συνέχιση του μητρικού θηλασμού κατά απαίτηση του παιδιού.
Με μαύρο χρώμα είναι το καινούργιο τρόφιμο κάθε φορά. Προσθέτουμε ένα καινούργιο τρόφιμο ανά 2-3 μέρες.
(1) Προτιμάμε φρέσκα λαχανικά εποχής. Παραδείγματα λαχανικών που μπορούν αρχικά να δοθούν είναι: καρότο, κολοκυθάκι, πατάτα, γλυκοπατάτα, φασολάκι, μπρόκολο, κουνουπίδι, σέλινο, αρακάς, αβοκάντο, ντομάτα, κρεμμύδι. Από την αρχή στα λαχανικά μπορούμε να προσθέσουμε μια κουταλιά ελαιόλαδο.
(2) Ως κρεατόσουπα εννοούμε τα λαχανικά με το κρέας. Από πλευράς σύστασης, είναι από την αρχή καλά αλεσμένα αλλά όχι σούπα, πηχτά και να στέκονται στο κουτάλι. Στην πορεία μπορούν να προστεθούν όλα τα λαχανικά, όπως και μυρωδικά (πχ μαιντανός, άνιθος, ρίγανη κλπ).
(3) Προτιμάμε φρέσκα φρούτα εποχής, αρχικά τα μη όξινα. Παραδείγματα φρούτων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν αρχικά είναι μήλο, αχλάδι, μπανάνα, μάγκο, πεπόνι, καρπούζι. Στην συνέχεια μπορούμε να προσθέσουμε και πορτοκάλι, μανταρίνι, φράουλα, ροδάκινο, ακτινίδιο.
(4) Για να βάλουμε το βρέφος σε συνήθειες μεσογειακής διατροφής, προσφέρουμε κρέας (κόκκινο και λευκό) 3 με 5 φορές την εβδομάδα, ενώ αφήνουμε κάποιες μέρες της εβδομάδας δίνοντας μόνο λαχανικά ή και όσπρια.
(5) Πέρα από κότα, μπορούμε σταδιακά να εισάγουμε αν θέλουμε γαλοπούλα, αρνί, κατσίκι, κουνέλι.
(6) Πριν το κλείσιμο των 7 μηνών είναι απαραίτητο να εισαχθούν τροφές δημητριακών όπως εκείνες που περιέχουν γλουτένη. Αρχικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην κρεατοχορτόσουπα, ενώ αργότερα μπορούν να γίνουν η βάση για το τρίτο απογευματινό γεύμα. Δημητριακά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είναι βρώμη (που μπορεί να αναμειχθεί και στα φρούτα), κριθαράκι, αστράκι, ζυμαρικά, αραβόσιτος, πλιγούρι, κους – κους, ρύζι, κινόα, τραχανά.
(7) Τα όσπρια εισάγονται σταδιακά, βάζοντας πχ λίγη φακή στην χορτόσουπα. Μετά τις πρώτες δοκιμές μπορούμε να φτιάξουμε κανονική φακή, με ελαιόλαδο από πάνω και χωρίς αλάτι. Ακολουθούν ρεβύθια, φάβα, φασόλια.
(8) Για απογευματινό υπάρχει η επιλογή της έτοιμης κρέμας. Εάν θέλουμε, μία καινούργια τη φορά και κατά σειρά προτίμησης, αραβόσιτο, φαρίν λακτέ, κρέμα επτά δημητριακών, ρυζάλευρο, βανίλια, μπισκοτόκρεμα.
(9) Στον 8ο μήνα μπορεί να είναι επιλογή το πλήρες λιπαρών γιαούρτι. Ανάλατο πλήρες τυρί μπορεί να προστεθεί στο φαγητό. Όχι φρέσκο γάλα πριν το κλείσιμο των 12 μηνών.
(10) Ψάρι μπορεί να προστεθεί στην διατροφή του βρέφους μεταξύ 7 και 10 μηνών. Αρχικά ψάρι με λευκό κρέας: γλώσσα, μπακαλιάρο. Έπειτα και άλλα ψάρια με ωφέλιμα λιπαρά, όπως σαρδέλλα, σολομό, τσιπούρα. Αυγό μπορεί να προστεθεί μεταξύ 8 και 11 μηνών.
(11) Ανάλογα και με την ετοιμότητα του παιδιού, από 7 με 9 μηνών είναι απαραίτητο να δώσουμε στο παιδί ευκαιρίες για μάθηση στην μάσηση μη αλεσμένων, μαλακών τροφών, υπό επίβλεψη. Οι πρώτες δοκιμές γίνονται με κομμάτι πχ μπανάνας, βρασμένου λαχανικού, ρυζοκροκέτας κλπ ενδιάμεσα των γευμάτων, σε μορφή σνακ.
Σημαντικές παρατηρήσεις
- Οι πίνακες είναι ένα παράδειγμα, μια ιδέα για το πώς να ξεκινήσετε. Μπορείτε να τροποποιήσετε το πρόγραμμα ανάλογα με τις ιδιαίτερες προτιμήσεις τις δικές σας ή του παιδιού σας.
- Με μαύρο χρώμα τονίζεται το καινούργιο τρόφιμο της κάθε μέρας.
- Στο στάδιο του ενός γεύματος, ένα γεύμα την ημέρα μπορεί να δίνεται είτε ως δεκατιανό είτε ως μεσημεριανό, ανάλογα με την προτίμησή σας.
- Τα γεύματα στερεών τροφών αρχικά τουλάχιστον δεν αντικαθιστούν τον θηλασμό αλλά τον συμπληρώνουν. Αρχικά ίσως το μωρό φάει μικρή ποσότητα, οπότε είναι πιθανό να χρειαστεί και γάλα στο τέλος. Ο θηλασμός συνεχίζει κατά απαίτηση του βρέφους.
- Από την έναρξη στερεών τροφών ξεκινούμε να προσφέρουμε στο μωρό νερό, καλύτερα με εκπαιδευτικό ποτηράκι, ανοιχτό ποτήρι, κουτάλι ή καλαμάκι.
- Tην πρώτη φορά που δίνετε μια καινούργια τροφή, δώστε μικρή ποσότητα, λίγες κουταλιές για δοκιμή. Έπειτα, αφήστε το μωρό να καθορίσει την ποσότητα που θα φάει κάθε φορά.
- Όλες μας οι κρέμες είναι τόσο πιο πλήρως αλεσμένες και υδαρείς, όσο πιο μικρό είναι το μωρό. Αντίθετα, γίνονται πιο παχύρευστες και με σύσταση όσο μεγαλώνει.
- Υπάρχουν βρέφη που δεν δείχνουν προτίμηση σε κρέμες και κουτάλι, αλλά προτιμούν από την αρχή ή από πολύ νωρίς τροφές μαλακές αλλά σχηματισμένες και με το χέρι. Εάν ενδιαφέρεστε για αυτόν τον τρόπο εισαγωγής στερεών τροφών, συμβουλευτείτε βιβλία και πηγές για το baby led weaning.
- Δε δίνουμε ποτέ δύο καινούργια τρόφιμα στην ίδια ημέρα.
- Όποιο τρόφιμο έχει δοκιμαστεί και βρέθηκε ασφαλές μπορεί να προστίθεται μετέπειτα στα καινούργια τρόφιμα για ποικιλία, σε συνδυασμούς της αρεσκείας μας. Δεν είναι χρήσιμο να μπαίνουν πολλά τρόφιμα μαζί κάθε μέρα, αλλά καλύτερα να εναλλάσσονται προσφέροντας ποικιλία στη γεύση για το βρέφος, πχ 2-3 λαχανικά ανά γεύμα.
- Σε ορισμένα γεύματα, εφόσον επιθυμούμε και ταιριάζει, μπορούμε να προσθέσουμε λίγο μητρικό γάλα.
- Eάν το μωρό μας αρνείται ή αντιδρά σε μια καινούργια τροφή, την αποσύρουμε για 7-10 μέρες οπότε τη δοκιμάζουμε πάλι.
- Αποφεύγουμε αλάτι, μπαχαρικά, πιπέρι, μαγειρεμένο λάδι, ζάχαρη, μέλι για όλο τον πρώτο χρόνο.
- Να θυμάστε ότι το γάλα συνεχίζει να αποτελεί την κύρια τροφή έως το τέλος του πρώτου χρόνου. Το παιδί είναι φυσιολογικό να προτιμά το γάλα όποτε είναι άρρωστο ή κρυωμένο. Μη δίνετε καινούργιες τροφές όταν το παιδί είναι κρυωμένο ή έχει εμβολιαστεί.
- Η ταχύτητα εισαγωγής ενός, δύο και τριών γευμάτων την ημέρα είναι και αυτή ενδεικτική και εξατομικεύεται για κάθε παιδί. Η εισαγωγή πολύ γρήγορα τριών ή περισσότερων γευμάτων φέρει τον κίνδυνο της απότομης μείωσης του μητρικού θηλασμού.
- Το εύρος ετοιμότητας για στερεές τροφές για τα περισσότερα βρέφη είναι μεταξύ 5 και 7 μηνών. Υπάρχουν όμως και βρέφη που δεν δείχνουν σημαντικό ενδιαφέρον για στερεές τροφές πέραν του θηλασμού μέχρι και 8 μηνών. Απλή παρακολούθηση και ενθάρρυνση συνήθως αρκούν, εφόσον δεν υπάρχει στασιμότητα στην ανάπτυξη. Εάν επιμένει η άρνηση στερεών τροφών, μπορεί ο γιατρός να αποφασίσει έλεγχο των αποθηκών σιδήρου.
